کیهان فرهنگی: در چه سالی و کجا به دنیا آمدید؟

مهدی کلهر: من متولد سال 1328 هستم، محل تولدم تهران، بازارچه نایب السلطنه است.

خانواده ما تا حدود سه سالگی من در تهران بودند، بعد به مشهد رفتیم و چهار سال آنجا ماندیم.

کیهان فرهنگی: فعالیت پدرتان در مشهد در چه‏ زمینه‏ای بود؟

مهدی کلهر: پدرم در مشهد در شبستان مسجد بالا سر نماز جماعت می‏خواند و بعد از آمدن او به‏ تهران، دیگر کسی در آن رواق نماز جماعت‏ نخواند.

کیهان فرهنگی: از دوران کودکی‏تان در مشهد خاطره‏ای را به یاد دارید؟

مهدی کلهر: بله،یادم هست که با پدرم‏ می‏رفتیم شبستان بالاسر و روی سنگ مرمرهای‏ آنجا می‏نشستم تا نماز پدرم تمام شود و به خانه‏ برگردیم. البته بیشتر نماز ظهر و عصر بود.

 زیباترین تصاویر زندگیم تا هفت سالگی در مشهد، دیدن حرم امام رضا(ع)و مسجد گوهرشاد بود که‏ هنوز در ذهنم مانده است.

کیهان فرهنگی: دوره دبستان را هم در مشهد بودید؟

مهدی کلهر: خیر،تا هفت سالگی‏ام در مشهد بودیم، بعد مجددا به تهران آمدیم، در همان محله‏ قبلی. هنوز هم کوچه‏ای که در آنجا می‏نشستیم در بازارچه نایب السلطنه، به نام پدرم آیت الله تهرانی‏ است.

من کلاس اول تا سوم دبستان را در تهران و در یکی از مدارس«جامعه تعلیمات اسلامی»به نام‏ دبستان محمدیه گذراندم.

کیهان فرهنگی: همان مدارسی که مرحوم حاج‏ شیخ عباسعلی اسلامی در سراسر کشور تأسیس کرده بود؟

مهدی کلهر: بله.

کیهان فرهنگی: سلسله مقالاتی هم درباره‏ تاریخچه این مدارس و زندگی مرحوم‏ حاج شیخ عباسعلی اسلامی در فصلنامه‏ یاد نوشته بودید.

مهدی کلهر: بله،مدرسه ما پشت سرچشمه، بالای امامزاده یحیی قرار داشت. فکر می‏کنم ضلع‏ شمالی محله کلیمی‏های تهران. آن موقع‏ کلیمی‏های تهران در حاشیه خیابان سیروس‏ می‏نشستند که حالا اسمش مصطفی خمینی است.

کیهان فرهنگی: سال چهارم به بعد، به مدرسه‏ دیگری رفتید؟

مهدی کلهر: مدرسه ما یک خانه بزرگ‏ اجاره‏ای بود. بعد منتقل شد به شرق امامزاده یحیی‏ انتهای کوچه خزانه. تا کلاس ششم آنجا بودیم.  در سال ششم دبستان بودم که ماجرای اعتصاب‏ معلمان و تظاهرات آنها پیش آمد و فکر می‏کنم در تظاهرات بهارستان دکتر خانعلی و شخصی به نام‏ کلهر کشته شدند.

کیهان فرهنگی: دوره دبیرستان را هم در جامعه‏ تعلیمات اسلامی بودید؟

مهدی کلهر: از کلاس هفتم به دبیرستان علوی‏ رفتم. اولین سالی بود که این دبیرستان از سه راه امین حضور به چهار راه دروازه شمیران، خیابان فخرآباد آمده بود.

من دوره دبیرستان را آنجا بودم،آن زمان سه‏ سال اول عمومی بود، بعد انتخاب رشته می‏کردند. دبیرستان علوی رشته ادبی نداشت، فقط ریاضی و طبیعی داشت. بیشتر بچه‏ها هم قریب به 75 درصد در رشته ریاضی بودند.

کیهان فرهنگی: از حال و هوای آن سال‏ها و مدیریت مدرسه علوی بفرمایید. آنجا با مدرسه محمدی چه تفاوتی داشت؟

مهدی کلهر: دبیرستان علوی خیلی متفاوت‏ بود با آن دبستان، مدرسه محمدی در جنوب شهر بود. البته آن زمان وضعیت اقتصادی کشور خوب‏ نبود.

من یادم هست عید که می‏شد برای بچه‏های‏ بی بضاعت از طرف مدرسه یک دست کت و شلوار و یک جفت کفش نو می‏خریدند. این طور نبود مثل‏ حالا که بچه‏ها لباس تابستانی و زمستانی داشته‏ باشند. اکثر مردم فقیر بودند. مردم خیر و نیکوکار، بچه‏ها را به بازار می‏بردند و برایشان لباس‏ می‏خریدند.

کیهان فرهنگی: در شهرستان‏ها، لباس‏ها معمولا از جنسی بود که به آن«گازرانی» می‏گفتند، کمی زبر و کم دوام بود.

مهدی کلهر: هر سالی یک جور بود، ولی‏ جنس لباس‏ها نسبت به لباس بچه‏هایی که وضع‏ نسبتا بهتری داشتند، بسیار کم دوام بود. معمولا همان آغاز ثلث دوم یا پایان فصل پاییز، پاره می‏شد و احتیاج به وصله داشت.

در مدرسه ما چیزی بین‏ یک سوم تا سه چهارم بچه‏ها جزو ندارها بودند.

فقر در آن سال‏ها در ایران کاملا مشهود بود.

کیهان فرهنگی: گاهی در شهرستان‏ها اضافی‏ غذای ارتش را با ماشین‏های نظامی‏ می‏آوردند و در میادین شهر بین مردم‏ تقسیم می‏کردند. از دبیرستان علوی‏ می‏فرمودید.

مهدی کلهر: دبیرستان علوی دبیرستانی بود که‏ با حمایت بازاری‏ها و روحانیتی که معتقد بود باید علوم جدید خوانده شود،حمایت می‏شد. ما برای‏ اولین بار سیستم شوفاژ را در آنجا دیدیم. قبل از آن‏ پدیده‏ای به نام شوفاژ را نمی‏شناختیم.